Lobby voor verkeersveiligheid
Om veilige ruimte voor gezonde mobiliteit beter mogelijk te maken, wordt door ons lobby op Rijksniveau gevoerd.

Manifest van de ANWB coalitie
Ook de invloedrijke ANWB voert lobby en heeft daartoe een verkeerscoalitie gesmeed, die samen met een groot aantal organisaties en bedrijven in het voorjaar 2017 een Verkeersveiligheidsmanifest heeft gepresenteerd. Dat Manifest werd vervolgens in de beleidsplannen van het nieuwe Kabinet-Rutte de belangrijkste inspiratiebron voor het beleid voor verkeersveiligheid.
Dat de genoemde verkeerscoalitie groot is, betekent nog niet dat zij ook representatief is voor alle gebruikers van de openbare ruimte. Na bestudering van het Verkeersveiligheidsmanifest moeten we helaas constateren dat de balans daarin ver te zoeken is. In het manifest geen spelende kinderen op woonerven, geen ouderen met rollator op krappe hobbelige stoepen. Fileschade komt in het Manifest Verkeersveiligheid wel aan de orde, maar schade doordat mensen in isolement geraken omdat straten niet goed over te steken zijn, wordt niet opgemerkt. Er wordt ook voorbijgegaan aan de hoge medische kosten die samenhangen met val-ongevallen ten gevolge van de slechte infrastructuur voor de voetganger.

Daarbij wordt niet geschroomd om in het kader van de gewenste aanpak van 80 km/uur-autowegen te benadrukken dat 85 procent van alle verkeersdoden valt op het onderliggende wegennet, d.w.z. de provinciale en gemeentelijke wegen. Er wordt daarbij niet verteld dat 60% van de slachtoffers valt op gemeentelijke wegen die vooral van belang zijn voor voetgangers en fietsers.

Dat ontbreken van beleidsaandacht voor de lopende mens is wel verklaarbaar. Tussen de 32 logo’s van afzenders op de voorpagina van het Manifest zien wij geen partij die opkomt voor de belangen van de lopende mens, voor veilige en uitnodigende ruimte voor ieder van jong tot oud. Helaas waren wij niet uitgenodigd voor deze coalitie. Zo blijkt weer: ‘als je niet aan tafel zit, sta je op het menu‘. Wij hebben herhaaldelijk aangeboden om in gesprek te gaan over het Manifest, maar een jaar later wachten wij nog steeds op een reactie van de ANWB.

Onze notitie VeiligeLoopRuimte
Om duidelijk te maken wat er ontbreekt hebben wij een ‘Aanvullend Manifest’ opgesteld, de notitie Veilige Loop Ruimte. Hierin wordt de positie van de (kwetsbare) lopende mens binnen mobiliteit geschetst en worden aanbevelingen geformuleerd voor een beter gebalanceerd verkeersveiligheidsbeleid. Samen met een begeleidend schrijven is dit Aanvullend manifest ingebracht bij het Algemeen Overleg Verkeersveiligheid van de Tweede Kamer.

Deze stukken zijn ook, via de ANWB, doorgestuurd naar de partners in de Manifest coalitie, samen met voorstellen voor aanvullingen van het Manifest Verkeersveiligheid. Over het bovenstaande verscheen december 2017 een bespiegelende van Janneke Zomervrucht in Verkeerskunde. Daarin constateert zij dat de ANWB een slimme en effectieve lobby heeft uitgevoerd, maar dat een inhoudelijke balans ontbreekt. De lobby van de ANWB draagt weinig bij aan het uitnodigen tot gezonde mobiliteit van kwetsbare mensen te voet. Wel veiliger wegen voor auto’s, weliswaar ook fietspaden voor fietsers, maar geen aandacht voor goede trottoirs en veilige woonerven.

Discussie in Tweede Kamer
Over onze notitie hebben we overleg gevoerd met Tweede Kamerleden, hetgeen leidde tot een vervolgbrief aan de commissie, waarin de urgentie scherper werd geformuleerd. Dat werkte goed. We verwierven unanieme steun voor het Charter for Walking. Een mooi begin, maar middelen voor gemeentes om de voetganger eindelijk te agenderen ontbreken voorlopig. De Tweede Kamer ziet ook een belangrijke rol voor het Charter bij de ontwikkeling van de NOVI, de Nationale OmgevingsVIsie, waarvoor een motie werd aangenomen.
Maar ondertussen blijft de overheid de voetganger discrimineren bij de registratie van ongevallen. Eenzijdige ongevallen van voertuigen worden wel geregistreerd, maar eenzijdige ongevallen van voetgangers niet. Dat schept een scheef beeld. De regering rechtvaardigt dit door te verwijzen naar een Europese definitie uit de transportwereld.

Pleidooi voor veiliger gemeentelijk wegennet
In onze lobby voor meer aandacht voor de veiligheid van de gemeentelijke infrastructuur staan we niet alleen. Ook de directeur van de SWOV, Peter van der Knaap, pleitte herhaaldelijk voor meer aandacht voor de verkeersveiligheid van het gemeentelijke wegennet. In een interview in het AD van april 2018 uit hij zijn zorgen. Hij realiseert zich de financiële problemen van gemeenten terdege, maar komt ook met mogelijke manieren van aanpak. Hij pleit voor infrastructurele maatregelen om het verkeersgedrag veiliger te maken. De inrichting van een weg en de verkeerssystemen moeten uitnodigen tot het juiste gedrag met goed ingerichte woon- en winkelgebieden met een maximumsnelheid van 30 km/uur (of eventueel 50 km/uur, wanneer er aparte fietspaden zijn). Daarbij wijst hij erop dat investeringen in verkeersveiligheid zeer kosteneffectief zijn.
Uit de cijfers van de SWOV blijkt dat op wegen waar voetgangers en fietsers de ruimte moeten delen met autoverkeer 73% van de verkeersdoden van het onderliggend wegennet valt. Hierbij gaat het voor het merendeel voetgangers en fietsers, die voor het merendeel zijn aangereden door auto’s. Dit benadrukt de urgentie van een veiliger infrastructuur op het gemeentelijk wegennet.

Brief aan Minister
In het verlengde van de Kamersteun voor het Charter hebben we in juni 2018 de Minister gevraagd om ook aandacht te gaan schenken aan de benenwagen. Ook hebben we haar geïnformeerd over de geschiedenis van de professionele belangenbehartiging. Daarom is deze brief ook ter kennisgeving verstuurd aan VVN, onze ‘collega-belangenorganisatie’ op het gebied van verkeersveiligheid. Uit de reactie van de Minister blijkt dat zij onze zorg over de veiligheid van de voetganger waardeert en het belang van een veilige woonomgeving voor met name ouderen en kinderen onderschrijft. Wij delen haar mening dat het veilig inrichten van de woonomgeving vooral een gemeentelijke verantwoordelijkheid is. De minister ziet daarbij ook een rol voor organisaties zoals MENSenSTRAAT.

Mobiliteitsslachtoffers, zoals beschreven door Asmussen
In het najaar van 2018 overleed onze inspirator Erik Asmussen, hoogleraar verkeersveiligheid en lang directeur van de SWOV. In zijn slotpublicatie wijst hij op het grote aantal mobiliteitsslachtoffers dat het gevolg is van een verkeerssysteem dat te weinig rekening houdt met de grote kwetsbare helft van de bevolking. Deze mobiliteitsarmoede van een groot deel van de gewone lopende mensen wordt door de dominante cultuur van gezonde automobilisten te weinig gezien. Dit kwam terug in onze netwerkbijeenkomst bij de VNG van najaar 2018.

Hoe gaan we verder met onze lobby?
Wij blijven ons inzetten voor:

• meer betrokkenheid van het Rijk, als systeemverantwoordelijke voor veilige ruimte voor gezonde mobiliteit;
• erkenning van het grote belang van lopen bij ketenmobiliteit;
• meer ondersteunende Rijksaandacht bij de aanpak van gemeentelijke wegen;
• einde van de discriminatie van de voetganger binnen verkeersveiligheid;
• erkenning van de verkeersslachtoffers van mobiliteitsarmoede;
• terugkeer van een landelijke professionele belangenbehartiging voor ‘Veilige Loop Ruimte’.

Kijk hier voor een chronologisch overzicht van onze publicaties.

Kijk hier voor lobbynieuws, nieuwsberichten en tweets.