Nieuwe Platform Lopen vooral gericht op meer wandelen
Van 7 tot 10 oktober 2019 wordt in Rotterdam het internationale voetgangerscongres Walk21 gehouden. Tijdens dit congres wordt ook het Platform Ruimte voor Lopen gelanceerd. MENSenSTRAAT is vanaf het begin actief betrokken bij dit initiatief, wij hebben zoals gevraagd projecten ontwikkeld en zijn formeel als partner toegetreden. Het Platform is een mooi initiatief, maar toch moeten we helaas constateren dat het vooral gericht is op meer wandelen en (nog) nauwelijks aandacht heeft voor de voorzieningen voor voetgangers en veilige ruimte voor lopen. Onze partner Wandelnet verdient alle lof, maar aan de voetgangerskant is tragisch merkbaar dat een professionele voetgangersorganisatie ontbreekt, die de belangen behartigt van de brede, heel diverse groep van mensen te voet. Voor veilige straten voor voetgangers, mensen van jong tot oud, voor inclusieve mobiliteit. Hoe komt dat?

Afbraak door VVN van de belangenbehartiging voetgangers
Gestimuleerd door het Ministerie fuseerden in 2000 twee kleinere voetgangersorganisaties die samen 20 medewerkers telden, de Voetgangersvereniging en Kinderen Voorrang, met het veel grotere VVN tot de nieuwe verkeersveiligheidsorganisatie 3VO. Er kwamen nieuwe statuten met oog voor een veilige ruimte voor de voetganger en inclusieve mobiliteit, mobiliteit voor iedereen. Dat laatste geïnspireerd door voormalig SWOV-directeur en voorzitter van Kinderen Voorrang Erik Asmussen.

Geleidelijk werd deze brede benadering door de grootste fusiepartner VVN afgebroken en deskundige professionals op genoemde gebieden werden in 2012 ontslagen. Achteraf oordeelde de Ondernemingskamer dat het bestuur van VVN het reorganisatiebesluit diende in te trekken. Maar toen was de eliminatie van de inbreng van de twee kleinere fusiepartners al een feit. De aandacht voor veilige ruimte voor kwetsbaren was verdwenen, VVN werd weer een eenzijdige campagneorganisatie. Dit was in 2013 aanleiding voor de oprichting van het vrijwilligersnetwerk MENSenSTRAAT.

Landelijke lobby voor veilige mensenruimte
Nadat MENSenSTRAAT in 2017 had geconstateerd dat in een landelijk Manifest Verkeersveiligheid geen oog was voor de voetganger en voor veilige loopruimte, is een lobby gestart in de Tweede Kamer. De lobby had succes, er kwam in het parlement unanieme steun voor  het Charter for Walking. Hierin wordt een benadering beschreven die de voetganger in brede zin behulpzaam is met veilige en uitnodigende infrastructuur. Met deze benadering gaat MENSenSTRAAT verder, zowel als partner binnen het nieuwe platform als daar buiten.

Effect van de hernieuwde VVN koers
VVN richt zich intussen weer voornamelijk op gedragsacties en campagnes. De effecten hiervan zijn door de SWOV onderzocht; zij blijken nauwelijks een bijdrage te leveren aan de verkeersveiligheid. Wel worden goedwillende buurtbewoners onterecht verantwoordelijk gemaakt voor het onveilige gedrag van anderen in een onveilige omgeving en krijgen zij daarbij inadequate gereedschappen. Het grootste effect van deze acties is de zichtbaarheid van de VVN hesjes en spandoeken.

Verder weet VVN na de ontslagen van 2012 door de afwezigheid van voetgangersexpertise ook geen raad met de maatschappelijke ontwikkelingen richting gezonde mobiliteit. Op het eerste voetgangerscongres van 2017 waarop MENSenSTRAAT het Charter for Walking presenteerde, was VVN afwezig.

En bij de aanloop naar het Platform Ruimte voor Lopen, waar VVN wegens het belangrijke aspect verkeersveiligheid niet kan ontbreken, bleek weer het ontbreken van eigen voetgangersexpertise en werd een gepensioneerde fietsambtenaar ingehuurd.

De eigen expertise op het gebied van inclusieve mobiliteit, die na de fusie aanwezig was, is verdwenen. Nog zorgelijker is dat VVN als enige gesubsidieerde monopolist vooral een sta in de weg is voor een evenwichtige aanpak van verkeersveiligheid van kwetsbaren te voet, voor veilige ruimte om te lopen.

Wegschrijven van de fusie uit de geschiedenis
Dit jaar volgt bij de fusieorganisatie VVN de laatste stap in de richting van het ontkennen van de eigen geschiedenis. De statuten worden herschreven. In de oorspronkelijke statuten (artikel 1.3) stond nog het oprichtingsjaar (2000) en werden de drie fusiepartners vermeld. In de nieuwe statuten van 2019 zijn oprichtingsjaar en fusiepartners afwezig. De indruk wordt gewekt dat de fusie nooit heeft plaatsgevonden. De eliminatie van de twee kleinere voetgangerspartners door het grote VVN is volbracht. De baten van de fusie zijn binnengehaald. VVN als de ‘heer in het verkeer’ kan verder.

Is VVN ook een ‘heer’ in het maatschappelijk verkeer?
MENSenSTRAAT vraagt zich af of het bestuur van VVN weet wat richting kleine fusiepartners heeft plaatsgevonden. En zo ja, of zij het ook wil weten en zich rechtvaardig en eerlijk hierover wil opstellen. Tot nu toe lijkt het erop dat het bestuur de geschiedenis van de fusie met de statutenverandering definitief wil vergeten en geen oog heeft voor wat is aangericht wat betreft de belangenbehartiging voor voetgangers.

Al in 2012 is na de koersverandering en de ontslagen tot tweemaal toe tevergeefs geprobeerd hierover met het bestuur van VVN in gesprek te komen. Daarna is MENSenSTRAAT opgericht. En nog steeds wijst het bestuur van VVN contact van de hand.

Van onze uitnodiging om bij de SWOV tot een kennismaking te komen is in ieder geval geen gebruik gemaakt. Hoe kunnen we VVN wijzen op haar maatschappelijke verantwoordelijkheid?

De maatschappelijke ontwikkelingen richting meer gezonde actieve mobiliteit en het daarmee samenhangende nieuwe Platform Ruimte voor Lopen vragen om een stevige voetgangersbasis, met een gedegen belangenbehartiging voor een veilige ruimte om te lopen en buiten te zijn.

MENSenSTRAAT blijft in ieder geval het bestuur van VVN wijzen op haar verantwoordelijkheden over een eerlijke en rechtvaardige afwikkeling van de fusie. Moet het bestuur zoals in 2012 weer aangeklaagd worden? Rest ons alleen een juridische weg met een bodemprocedure over onbehoorlijk bestuur? Wij hopen dat de eerlijkheid en rechtvaardigheid toch overwint en dat VVN gaat inzien wat richting voetgangers is gebeurd.

Lees hier het persbericht van 6 oktober 2019.
En lees hier een beschouwing vanuit de voorgangers van VVN.