Wandelnet en MENSenSTRAAT gaan samen optrekken. Zij willen de mogelijkheden verbeteren om vanaf ieders voordeur te lopen, te wandelen en te ‘voetgangeren’.

Deze zomer spraken vertegenwoordigers van Wandelnet en MENSenSTRAAT met elkaar. Het waren goede gesprekken. Beide organisaties zijn ervan overtuigd dat zij elkaar kunnen aanvullen en versterken op het gebied van belangenbehartiging voor wandelaars en voetgangers. Om lopend een winkel, bibliotheek of bushalte te bereiken of om een gezellig, gezond ommetje te kunnen maken, moeten trottoirs, wandelroutes en oversteekplaatsen veilig en vrij van obstakels zijn.

Wandelnet wil wandelen in Nederland de plaats geven die het verdient: een goede mogelijkheid om overal te voet op pad te gaan. Omdat wandelen gezond en leuk is.

Autodelen biedt kansen om tot ruimtewinst op straat te komen voor mensen en natuur. Op deze Netwerkbijeenkomst onderzoeken wij de mogelijkheden. Na een aantal korte inleidingen door experts wordt het terrein interactief verkend en ontwikkelen wij aanbevelingen: hoe kan autodelen worden verzilverd in leefkwaliteit voor de woonstraat. Onze aanbevelingen zijn weer input voor het slotmanifest van het Jaar van de Ruimte.

Aanmelding
Om tot goede interactie en resultaten te kunnen komen, is het aantal deelnemers maximaal 25. Belangstellenden die mee willen dromen en denken, of inbreng willen en kunnen leveren, worden verzocht zich per email (info@mensenstraat.nl) aan te melden met een korte reactie (maximaal 100 woorden) op het thema. Na uitnodiging wordt de locatie en nadere informatie gemaild.

Partners
Deze bijeenkomst wordt georganiseerd door MENSenSTRAAT in samenwerking met experts van de stichting Natuur en Milieu, de gemeente Utrecht en het team Duurzame mobiliteit van Rijkswaterstaat.

Programma
• Aftrap door Jan Torenstra (voorzitter MENSenSTRAAT).
• Autodelen, met o.a. de actuele cijfers, de Autodeel Award, de Hopper campagne en Green Deal Autodelen. Door Martien Das (RWS-WVL) en Maarten van Biezen (Natuur en Milieu).
• Hoe kan een gemeente autodelen ondersteunen? (Marijn Kik, gemeente Utrecht)
• Van Autodelen naar Ruimtewinst voor mensen (Steven Schepel, MENSenSTRAAT)
• Dagdromen over 2040 (inleiders + allen), aanbevelingen richting Jaar van de Ruimte.
• Afsluiting door voorzitter.
• Napraten.

Plaats en datum: dinsdagmiddag 3 november 2015, 15.00 – 17.00 uur, nabij Centraal Station Utrecht.

Hoe zal de Mensenstraat er in 2040 uitzien?

Liever een woonerf dan een 30 km-straat, vinden bewoners van Zuideinde/Molengauw in Broek in Waterland blijkens het bord dat zij langs de weg hebben gezet. Zij zijn niet de eersten die dat vinden. Eind jaren ’60 adviseerde Bureau F.J. Zandvoort al om deze straat in te richten als woonerf. Anno 2015 ontbreekt een woonerfbord, tot verdriet van de aanwonenden… (foto: B. Bach, St. Stad & Verkeer)

De Vlaamse organisatie Lab van Troje is een crowdfunding actie gestart voor de experimenten met Leefstraten in de stad Gent. Lab van Troje: ‘Straten zijn meer dan kasseien en parkeerplaatsen. Straten: daar ontmoet je elkaar. Daar smeed je samen plannen, bouw je aan de buurt, is het aangenaam vertoeven. Dat is de filosofie van het initiatief De Leefstraat.’
Lab van Troje wil al experimenterend de leefstraat in Gent – én ver daarbuiten – populair maken.

Volg hier de ontwikkelingen van Leefstraat Gent op de speciale facebook-pagina.
En bekijk hier het crowdfunding project Leefstraat van Lab van Troje.

In het nieuwe boek ‘DE STOEP. Ontmoetingen tussen huis en straat’ tonen de auteurs de Hollandse stoep in veelvoud: de drempelzones van Hertzberger en Van Eyck, de bloemtafels van Sambeek en Van Veen en de klassieke Hollandse stoep.

Aan de hand van interviews, casestudies in binnen- en buitenland, essays en een analyse van ruim 6.000 Rotterdamse straten beschrijft dit boek de drijfveren van mensen om van de stoep een eigen plek te maken. Het toont de invloed ervan op het sociale contact en de privacy en de gevolgen voor het straatbeeld.

DE STOEP, Ontmoetingen tussen huis en straat
Eric van Ulden, Daniel Heussen, Sander van der Ham
Uitgave: NAI, 2015

MENSenSTRAAT heeft met belangstelling en grotendeels met instemming kennis genomen van de nieuwe visie van de Fietsersbond. Wij ondersteunen de keus om de nadruk niet alleen op verkeers(on)veiligheid te leggen, maar ook op andere effecten van het verkeer op de kwaliteit van leven. Actieve vormen van straatgebruik – dus fietsen, lopen, spelen en elkaar ontmoeten – dragen bij aan lichamelijke gezondheid en sociale samenhang. Voorwaarde is wel dat straten veilig en aantrekkelijk zijn voor de actieve gebruikers.

Lees hier de volledige reactie van MENSenSTRAAT op de visie van de Fietsersbond.

In de Vlaamse stad Gent wordt sinds 2013 geëxperimenteerd met de ‘Leefstraat’. Bewoners maken hun straat in onderling overleg tijdelijk autovrij of autoluw om ruimte te maken voor groen, ontmoeting en samenleven. Het doel van dit experiment is om te tonen en te ervaren dat een andere benadering van de straat en de openbare ruimte mogelijk is. De ervaringen worden verwerkt in het gemeentelijk beleid dat is gericht op een transitie naar een klimaatneutrale stad.

In 2014 waren er 10 verschillende leefstraten in Gent. Het experiment wordt in 2015 overgenomen door Rotterdam. Daar gaan de leefstraten ‘droomstraten’ heten.

Kijk hier voor meer informatie over de leefstraten in Gent en hier voor het laatste nieuws over de Rotterdamse droomstraten.

Bron: www.ruimtevoordejeugd.nl

‘Ouderen blijven langer zelfstandig wonen. Een leefomgeving die uitnodigt om naar buiten te gaan ondersteunt dat. Zo blijven ouderen mobiel en ontmoeten zij anderen. Door de inrichting van de publieke ruimte bevordert de gemeente ook de redzaamheid van haar inwoners.’ Dat schrijven Ingrid Doorten en Pauline Meurs (Raad voor Volksgezondheid en Samenleving) op socialevraagstukken.nl.

De auteurs pleiten voor meer samenwerking tussen verschillende vakgebieden: ‘Er is veel te winnen als ook de publieke ruimte kan worden ingezet bij het ondersteunen van de redzaamheid van ouderen. Het is dan wel nodig op lokaal niveau de werelden van ruimtelijke ordening en volksgezondheid en welzijn meer met elkaar te verbinden, om vormen van experimentele governance toe te laten, en te experimenteren en reflecteren in samenspraak met andere actoren.’

CROW-KpVV en VeiligheidNL hebben een folder samengesteld over valongevallen bij ouderen. De folder is bedoeld voor ambtenaren Verkeer en Vervoer/Openbare ruimte.
In de folder staan o.a. maatregelen die gemeenten kunnen nemen om het valrisico te beperken.

Daarbij gaat het om:
– voldoende brede trottoirs
– vlakke en stroeve bestrating, ook bij nat weer of winterse omstandigheden
– zo min mogelijk hoogteverschillen
– voldoende brede voetgangerssluizen
– juiste plaatsing van straatmeubilair
– het vermijden van obstakels
– juiste schuinte van trottoir-afritten
– acceptabele hellingen van bruggen
– goede inrichting van trappen/leuningen
– goede uitvoering van oversteekvoorzieningen
– het aanbrengen van adequate signalering/markering
– het aanbrengen van goede verlichting
– voldoende oversteektijd bij verkeerslichten
– goede bereikbaarheid en toegankelijkheid van OV-haltes
– goede fietsvoorzieningen zodat fietsers niet geneigd zijn het voetpad te gebruiken.

De folder kan hier worden gedownload.

De voorjaarsbijeenkomst 2015 vindt op 19 maart plaats in en nabij het zorgcentrum het Kampje in Loenen, gemeente Stichtse Vecht. We zijn hier te gast omdat wethouder Jaap Verkroost als een van de lokale partners betrokken is bij de ontwikkeling van het project de Oppluskaravaan. In het Kampje is voorjaar 2014 een innovatieproces gestart waarbij de ouderenhuisvesting wordt gerenoveerd en (deels) omgebouwd tot zelfstandige woningen voor ouderen. Beoogd wordt om hiermee duurzaam ouderenhuisvesting te behouden voor het dorp. Wethouder Jaap Verkroost meent dat ook de woonomgeving en de routes naar voorzieningen bekeken moeten worden. Hoe worden die veilig en uitnodigend, met name voor ouderen. Zodat zij meer zelfstandig op pad kunnen gaan? Verkroost ziet hierin een rol voor het project de Oppluskaravaan.

De schouw van de omgeving
Wegens afwezigheid van Jan Torenstra zit Steven Schepel namens MENSenSTRAAT de bijeenkomst voor. Jaap Verkroost heet om 13 uur de deelnemers, zowel leden van het netwerk als medewerkers van het Kampje, de Zorggroep Vechtstreek en Habion, welkom. Hij schetst de uitdagingen die samenhangen met de veranderingen in de zorg alsmede de verkeerskundige veranderingen in het dorp Loenen. Dat laatste wordt geïllustreerd aan de hand van ‘artist impression’ beelden van de Rijkstraatweg. Na deze inleiding worden vier groepjes gemaakt die met een uitgedeelde kaart de omgeving van het verzorgingshuis gaan beoordelen van uit de positie van de kwetsbare straatgebruiker. MENSenSTRAAT heeft daarvoor een formulier ontwikkeld met beoordelingsaspecten als verkeersveiligheid, sociale veiligheid, begaanbaarheid en aantrekkelijkheid. Terug in het Kampje worden de bevindingen van de groepen gepresenteerd.

Resultaten van de schouw
Aantrekkelijkheid en veilige ruimte
Het oudere deel van het dorp is zeer aantrekkelijk met mooie oude huizen, enkele restaurants, een kerk, een molen, een ophaalbrug en een buitenplaats met een overtuin aan de Vecht. Maar doorgaande looproutes over een goed trottoir zijn nauwelijks aanwezig. Het trottoir is vaak permanent onbruikbaar wegens plaatsing van afvalbakken, containers en andere objecten. Ook wordt op het trottoir geparkeerd. Verder ontbreken rustplekken (bankjes). Aanbeveling: een stapvoets zorgerf rondom het Kampje waarbij duidelijk is dat hier de kwetsbare oudere midden op straat veilig moet kunnen lopen. Ook in het oude dorp (Dorpsstraat), waar voetgangers logischerwijs de straat gebruiken (stoepjes zijn te smal) adviseren we een (dorps)erf. Stapvoets (maximaal 15 km/uur) is hier meer passend dan het huidige 30 km/uur.

Verkeersveiligheid
Gelukkig kan het doorgaande verkeer tegenwoordig een rondweg nemen om het dorp heen. De Rijksstraatweg door het dorp is wel aangewezen als 30 km-weg, maar de inrichting is nog onvoldoende aangepast. Men heeft twijfels over de verkeersveiligheid van kwetsbaren bij het nieuwe ontwerp van de Rijksstraatweg en gaf onder andere aanbevelingen voor een nieuw ontwerp van deze weg. Om kwetsbaren beter te beschermen, is een nauwer en gekaderd profiel met minder vrijheden voor het autoverkeer gewenst . Hierbij werd verwezen naar het nieuwe ontwerp van de Ruys de Beerenbrouckstraat in Delft, met royale trottoirs en fietspaden aan weerszijden en twee smalle rijbanen gescheiden door een rammelstrook. De nieuwe randweg biedt ook de mogelijkheid om doorgaand verkeer te verhinderen door het toepassen van een knip (bijvoorbeeld op de Vreelandseweg, ook daar dan stapvoets erf, als weggetje zonder aparte ruimte voor voetgangers).

Kwaliteit bestrating
Op veel plekken is de bestrating niet vlak en bestaat het gevaar dat mensen struikelen. Verder zijn de stoepen vaak erg smal en heb je er als kwetsbare met rollator alleen maar last van (hoogteverschil: op/af).

Sociale veiligheid en straatverlichting
Er zijn veel smalle doorsteekjes, waarmee ommetjes in lengte te variëren zijn, dat is belangrijk! Ze zijn soms wel unheimisch, maar dat valt met gericht onderhoud en verlichting te verbeteren. De straatverlichting bij bredere straten is vooral gericht op de rijbaan in het midden en minder op de trottoirs.

In beeld
Ter illustratie zijn een drietal bladen beschikbaar. Zie hier enkele beelden van de bijeenkomst. Beelden met commentaar van de omgeving van het Kampje zijn hier en hier gebundeld.

Verbreding van de focus
Na de schouw wordt de focus verbreed naar een landelijke lobby voor meer aandacht en kwaliteit voor kwetsbaren op straat in het algemeen. Een veilige en uitnodigende straat is immers van belang voor iedereen, van jong tot oud. Dat wordt dan onze bijdrage aan het Jaar van de Ruimte, waarbij de initiatiefnemers nieuwe perspectieven willen ontwikkelen voor de leefomgeving. Voor ons speelt de straat hierin een cruciale rol. Onze ambitie is het ontwikkelen van een tienpunten-manifest van MENSenSTRAAT over de inrichting van de straat. Ons doel is daarbij dat de straat aantrekkelijk wordt om te lopen en te fietsen, een blokje om te gaan, een praatje te maken en buiten te spelen.
Gebaseerd op het artikel van MENSenSTRAAT in Verkeerskunde zijn aandachtspunten ten behoeve van een manifest opgesteld. Een inspiratie is daarbij het Manifest voor een kindvriendelijke stedelijke buitenruimte van de Childstreet conferentie uit 2005.

Als afsluiting van de voorjaarsbijeenkomst worden met Post-it briefjes ontbrekende punten en prioriteiten voor het Manifest geïnventariseerd en wordt een aftrap gegeven voor andere geplande activiteiten in 2015.

Tijdens de najaarsbijeenkomst op donderdagmiddag 30 oktober 2014 was het netwerk MENSenSTRAAT te gast bij kennisplatform KpVV/CROW in Utrecht. Wegens verbouwingswerkzaamheden in Utrecht werd de bijeenkomst gehouden in het nabijgelegen NH hotel. Op deze bijeenkomst stond de lobby voor het verbeteren van de positie van de voetganger centraal. Het motto was: ‘Hoe gaat het beter lopen in Nederland?’ Hieronder een kort verslag van het programma.

Mededelingen van de voorzitter
Jan Torenstra opent de bijeenkomst en doet verslag van recent overleg in het kader van het ‘opplussen’ van de woonomgeving voor ouderen.
Met Veiligheid.nl wordt samengewerkt over eenzijdige ongevallen van voetgangers op straat.
Via contacten bij het ministerie van Binnenlandse Zaken (Directie Woon- en Leefomgeving) wordt onderzocht of er in een aantal gemeenten een proef kan worden gestart, gericht op het opplussen van de woonomgeving.

Nieuwe CROW publicatie ‘Lopen Loont’
Emile Oostenbrink van het CROW schetst de inhoud en de mogelijkheden. De publicatie ‘Lopen loont’ biedt gemeenten een kennisbasis om de voetganger in de openbare ruimte goede aandacht te geven. Dat betekent niet dat die aandacht voor de voetganger er ook meteen zal komen. Veel gemeenten hebben nog geen voetgangersbeleid, en bij veel uitvoerders ontbreekt het aan expertise en oog voor de voetganger. Van de publicatie zullen gemeenten vaak maar één exemplaar bezitten, en voor particulieren is deze te duur. Veel lobby door maatschappelijke organisaties, op diverse schaalniveaus, zal nodig zijn.

Landelijke lobby voor mensen op straat (Peter Jonquière)
Voortbouwend op zijn wordt de verdere positionering verkend. Hoe mobiliseer je voetgangersbelangen? Ergernis wordt individueel op straat ervaren, maar waar en hoe kan dit gekanaliseerd worden? Het gaat daarbij om meer dan verkeersveiligheid. Voor gezondheid, zelfstandige mobiliteit, sociale samenhang gaat het om de aantrekkelijkheid, de kwaliteit van de straat en van de openbare ruimte in het algemeen. Ben je daarbij bezig met kleine aanpassingen of gericht op een grote ambitie. In het verlengde daarvan, op wie richt je je: rijk, gemeenten, verzekeraars, publieke opinie.

Aanhaken bij initiatief Tweede Kamer?
Ankie van Dijk van Wandelnet wijst op ’Stap Vooruit’, een wandelinitiatief in de Tweede Kamer. Waarschijnlijk komt de behandeling in het begin van 2015. Wij kunnen proberen om dit initiatief te versterken en hiermee meer oog voor wandelen vanaf de voordeur te krijgen.

Een digitale petitie?
Reinder Rustema wijst op de mogelijkheden van een digitale petitie. Een inspirerend voorbeeld is de petitie tegen scooteroverlast. Op onze website hebben we hiervoor aandacht gevraagd. Bij toepassing is het belangrijk om een voetgangersprobleem scherp te benoemen. Aan het eind wordt in informele groepjes verder overlegd over de mogelijkheden om hieraan een vervolg te geven.

Voorjaarsbijeenkomst en uitgebreid verslag
De Voorjaarsbijeenkomst 2015 zal waarschijnlijk worden gehouden op donderdagmiddag 19 maart. Nadere bijzonderheden hierover zoals de locatie en het thema volgen in januari in de volgende nieuwsbrief. Vrienden van MENSenSTRAAT ontvangen in januari ook een uitgebreider verslag. Wilt u deze nieuwsbrief en/of het uitgebreide verslag ontvangen, stuur dan een email naar info@mensenstraat.nl.

Op 9 oktober bespreekt de Tweede Kamer het voornemen van minister Schultz om de gemeente Amsterdam toestemming te geven om snorscooters te weren van het fietspad. Hoe nodig die maatregel is, blijkt uit het succes van de online petitie ‘Geef het fietspad terug aan fietsers’. De petitie is inmiddels door meer dan 7.000 mensen ondertekend en veel ondertekenaars voegen er hun ervaringen bij over de stank, de onveiligheid en de ergernis die scooters veroorzaken.

Uit de reacties wordt duidelijk dat de scooteroverlast op de Amsterdamse fietspaden enorm is. Met name ouders en grootouders van kinderen, leerkrachten en ouderen roeren zich. De emotionele ervaringen op scooteroverlast.nl spreken boekdelen over het gevaar én over de ongezonde uitstoot waar fietsers aan worden blootgesteld. Het netwerk van fietspaden, waarin de gemeente Amsterdam veel heeft geïnvesteerd, wordt langzamerhand een no go area voor onder andere kinderen, ouderen en mensen met longproblemen.

Ook verschillende deskundigen uit de gezondheidshoek steunen de wens van de gemeente en de petitie. Zij wijzen op de blootstelling aan fijnstof en de gevolgen voor de gezondheid als mensen niet (meer) durven fietsen. De petitie is onder andere ondertekend door Martijn Katan, professor in de Voedingsleer en publicist, Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de VU en Luca Bertolini, hoogleraar Urban Planning aan de UvA.

Lees hier de ervaringen van fietsers.
Onderteken hier de petitie.

Adaptive Streets is een rijk geïllustreerd handboek, gemaakt door Gehl Architects (Denemarken) i.s.m. de University of Washington. Het is een bron van inspiratie voor iedereen die op zoek is naar nieuwe, mensvriendelijke manieren om straten in te richten. Bekijk hier deze bijzondere publicatie.

Op verzoek van bewoners zijn bij het van Beuningenplein in Amsterdam extra borden geplaatst die weggebruikers attenderen op de maximumsnelheid op een woonerf. Bewoner Joost van Hienen zegt in De Staatskrant dat het in de buurt erg onveilig was door te hard rijdende auto’s en scooters. Van Hienen vermoedt dat veel weggebruikers niet weten dat de snelheidslimiet in woonerven 15 km/uur is. Ter verduidelijking van de snelheidsregel zijn voorjaar 2014 bij de toegangen naar het woonerfgebied aan de woonerfborden 15 km/uur-borden toegevoegd. Bovendien zijn er in het woonerfgebied ter attendering Dick Bruna-borden geplaatst. Enkele leden van de werkgroep woonERFgoed brachten op 23 augustus een bezoek aan het van Beuningenplein.

Dit voorjaar voerden we in Brussel overleg met voorzitter Geert van Waeg van de IFP (International Federation of Pedestrians). Hij vroeg aandacht voor het nieuwe IFP project “Living end roads” . Hiermee wil IFP bereiken dat er meer veilige doorsteekjes komen voor fietsers en voetgangers, zodat zij drukkere wegen kunnen vermijden. In Brussel zijn op veel plaatsen geslaagde voorbeelden te bewonderen.